NİŞANCI MUSTAFA PAŞA CAMİİ

İstanbul Surdışı Eyüp Nişancı Mustafa Paşa Caddesi ile Nimet Sokağın kesiştiği yapı adasında 1543 yılında Nişancı Celalzade Mustafa Paşa tarafından inşa ettirilmiştir. Caminin bulunduğu yer Eyüp’te ilgi çekiçi bir tarihi mekandır. Bu meydanda altı çeşitli sokak birleşmektedir. Kıble tarafında meşhur Şeyh Murat Efendi Tekkesi, camii ve türbesi bulunmaktadır. Bu binanın karşı köşesinde Otakçılar Hamamı bulunur. Caminin bitişinde de Rami Mehmet Paşa Mektebi ve Sultan II.Mahmut Çeşmesi bulunur. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde şu şekilde tanımlar: Surun batı tarafında bir havadar ve yüksek dağ üzerinde yapılmış bağlı bahçeleri üç bin kadar mamur büyük sarayları olan bir yerdir. Camilerin içinde Nişancı Paşa Camii en mamur ve en güzel olanıdır. Cemaati çoktur. Bir yüksek tepe üzerinde aydınlık güzel bir camidir. Nişancı Paşa’nın ferah, gönül açan bir de hamamı vardır. Cami Mimar Sinan yapısıdır. Camiye camiye çok yakın bir yerde Topçular Mevkiinde Defterdar Nişancı Paşa diye bilinen bir sarayı vardı.

 Cami Mimar Sinan yapısı olup Tuhfetül Mimarin isimli eserde kayıtlıdır. Altı yolun toplandığı bir meydanın ortasındadır. Meydan tarafında caminin haziresi bulunur. Cami daha geri planda kalmaktadır. Eyüp Nişanca Caddesine ise sıbyan mektebi, çeşme ve dükkanlar bulunmaktadır. Caminin mimari planı dikdörtgen şeklindedir. Camii kagir malzemelerle yapılmış olup çatısı ahşaptır. Cami binasına bitişik ve caddeye cepheli bir sıbyan mektebi bulunur. Caminin son cemaat yeri ikinci bir bina ile genişletilmiştir. Bu genişletme 1975 yılında olmuştur.Bu sonradan genişletilen kısıma, yapı ve çevreye uymayan ne olduğu bilinmeyen garip çiniler döşenmiştir. Caminin minaresi batıda olup kesme taştan imal edilmiştir. Minarenin bir şerefesi vardır. Minarenin diğer kısımları poligonal olup sıvalıdır. Yapının kitabesi günümüze gelememiştir. Sıbyan mektebi binası iki katlıdır. Alt katlar dükkan olarak kullanılmaktadır. Üst kata yandan kagir bir merdivenle çıkılır. Üst katta Sıbyan mektebi bulunur. Bu sıbyan mektebi Rami Paşa tarafından yapılmıştır. Sıbyan mektebinin ahşap çatısı çöktüğü için kullanım dışıdır. Okulun altında Sultan II.Mahmut’un kızı Mihrimah Sultan tarafından yaptırılmış bir çeşme bulunur.